جمع بندی دروس در عید نوروز
حالا که به ایام نوروز نزدیک می‌شویم. تب و تاب خرید عید حسابی داغ است و خانواده درگیر خانه تکانی و گردگیری هستند. برخی از دانش‌آموزان هم مشغول چانه زدن با معلم برای تعطیل کردن کلاس‌های درس در روزهای پایانی سال هستند! البته قرار نیست تمام تعطیلات نوروز صرف بازی و سرگرمی شود؛ به عنوان یک دانش‌آموز وظایف متعددی دارید و تعطیلات نوروز فرصت بسیار خوبی برای انجام دادن آنهاست. یکی از این وظایف جمع‌بندی دروس در عید نوروز است.
این موضوع برای دانش‌آموزان کنکوری اهمیت بسیار زیادی دارد. ایام امتحانات نهایی و کنکور نزدیک است و فرصت زیادی برای یادگیری مطالب جدید وجود ندارد. جمع‌بندی دروس و برنامه‌ریزی درسی برای ایام عید، بهترین مسیر پیش روی شماست. در این مقاله قرار است با روش‌های جمع‌بندی دروس در عید نوروز، منابع و نکات مهم مرور و جمع‌بندی آشنا شویم. با ما همراه باشید.
جمع‌بندی در عید برای هم? دانش‌آموزان لازم است؟
قبل از اینکه بخواهیم در مورد روش‌های جمع‌بندی دروس در عید نوروز و برنامه‌ریزی کنکور و مطالعه صحبت کنیم، بهتر است ببینیم که آیا به جمع‌بندی نیاز دارید یا نه؟ دانش‌آموزی که هیچ مطالعه‌ای در طول سال تحصیلی نداشته و اطلاعاتی در ذهن ندارد، به جمع‌بندی نیازی نخواهد داشت! پس باید بررسی کنیم که چقدر درس خوانده‌اید و در کدام دسته جای دارید؟
-
هیچ جزوه و نکته‌ای باقی نمانده است: تبریک می‌گوییم! دانش‌آموزان این گروه از ابتدای سال تحصیلی به خوبی مطالعه کرده‌اند و حالا نوبت مرور و تثبیت مجدد اطلاعات در مغز است.
-
دست و پا شکسته درس خوانده‌اید: این دسته از دانش‌آموزان بهتر است در ایام عید اطلاعات خود را تکمیل کنند، سپس سراغ جمع‌بندی بیایند. به طور مثال اگر تنها دو بخش از فصل پنجم زیست یازدهم را مطالعه کردید، ابتدا کل مباحث را بخوانید و سپس جمع‌بندی کنید.
-
اصلاً درس نخوانده‌اید: لازم نیست ناامید شوید، هنوز فرصت دارید تا نمره و درصدهای خود را ارتقا دهید. فعلاً از خیر جمع‌بندی بگذرید و براساس بررسی نقاط ضعف، قوت و علاق? خود، درس خواندن را شروع کنید.
تأثیر مرور و جمع‌بندی از زبان مغز!
با نزدیک شدن به ایام نوروز، بیش از 50 درصد از نکات مشاوره‌ای به مرور و جمع‌بندی ختم می‌شود. چرا این مسئله تا این حد مهم است؟ دو بار مطالعه با سه بار مطالعه چه تفاوتی دارد؟ پاسخ تمامی سؤالات شما به ساختار مغز برمی‌گردد. بهتر است علمی‌تر صحبت کنیم.
هنگامی که یک صدا می‌شنوید یا تصویری را می‌بینید، تصویر کلی از اطلاعات آن در ذهنتان ثبت می‌شود. به اولین قدم در شکل‌گیری حافظه، حافظ? حسی می‌گویند. این بخش توانایی ویژه‌ای در ذخیر? طولانی‌مدت اطلاعات را ندارد. به طور مثال چند نت از موسیقی را گوش کردید و بلافاصله می‌توانید آنها را تکرار کنید؛ اما پس از گذشت چند دقیقه از یادآوری مجدد آنها ناتوان می‌شوید!
پس از حافظ? حسی، نوبت به حافظ? کوتاه‌مدت می‌رسد. حافظ? کوتاه‌مدت زمانی مطرح می‌شود که مغز اطلاعات را به طور موقت ذخیره کرده تا بتواند آن را تکرار کند، مانند به خاطر سپردن شماره تلفنی که در تلویزیون می‌بینید. البته مدت‌زمان ذخیر? اطلاعات در حافظ? کوتاه‌مدت کم است. اینجاست که تکرار و تمرین به کمک شما می‌آید!
تبدیل حافظ? کوتاه‌مدت به بلندمدت با مرور و جمع‌بندی
چطور یک فرمول ریاضی که چند سال پیش خوانده‌اید را به خاطر می‌آورید؟ جواب شما قطعاً تکرار و تمرین فراوان است. در واقع ما با استفاده از روش‌های جمع‌بندی به فرایند تبدیل حافظ? کوتاه‌مدت به بلندمدت کمک می‌کنیم. این اطلاعات ممکن است از یک ماه تا ده سال در خاطر شما بمانند. هر چقدر که مطلب موردنظر بیشتر تکرار شود و جمع‌بندی بهتری داشته باشید، به یادآوری اطلاعات تا ده سال بعد بیشتر نزدیک می‌شوید. پس تأثیر جمع‌بندی کنکور در عید را دست کم نگیرید!
منابع جمع‌بندی در عید نوروز
یکی از مهم‌ترین سؤالات دانش‌آموزان این است که از چه منابعی برای جمع‌بندی دروس استفاده کنیم؟ کافی است سری به بازار کتاب بزنید تا از حجم بالای منابع کمک آموزشی مخصوص مرور گیج شوید. از بین این همه کتاب، کدام یک را انتخاب کنیم؟ کدام یک از منابع کمک آموزشی برای مرور و جمع‌بندی مفیدتر هستند؟ برای خرید کتاب‌ها و ویدئوهای کمک آموزشی باید فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیریم. اما منابعی نیز وجود دارد که جمع‌بندی کنکور در عید را ساده‌تر از قبل می‌کنند و در دسترس همگان هم قرار دارند.
کتاب درسی؛ مهم‌ترین منبع آموزشی
هم? ما می‌دانیم که پایه و اساس تمام سؤالات آزمون‌های تستی و تشریحی، کتاب درسی است. امتحانات هیچ‌وقت خارج از محتوای کتاب درسی طراحی نمی‌شوند و هرگونه ادعایی به غیر از این، بی‌اساس است. اگر دانش‌آموزان تسلط کافی بر مطالب کتاب درسی داشته باشند، به راحتی از پس هر نوع آزمونی بر خواهند آمد. اما نکت? مهم این است که جمع‌بندی این حجم از کتاب در ایام عید، کار سختی است. پس چگونه مطالب کتاب درسی را مرور کنیم؟
یادداشت‌برداری از کتاب را یاد بگیرید
مطالع? صفر تا صد کتاب‌های درسی در مدت‌زمان کوتاه عید کار ساده‌ای نیست. پس بهتر است در حین مطالع? کتاب، از نکات مهم یادداشت‌برداری کنیم تا در زمان جمع‌بندی از آنها استفاده کنیم. برای شروع، چند نکته را رعایت کنید:
-
لازم نیست تمام متن کتاب را یادداشت کنید! هدف از یادداشت‌برداری این است که از حجم مطالعه کم کرده و به کیفیت آن اضافه کنیم. تنها نکات کلیدی مهم و ایده‌های اصلی را بنویسید.
-
در صورت لزوم از یک دفتر مناسب برای یادداشت استفاده کرده یا به کتاب برگه اضافه کنید. تمامی متن‌های شما باید تیتر و عنوان داشته باشند. استفاده از رنگ‌های متنوع و هایلایتر اشتیاق شما به مطالعه را افزایش خواهد داد.
-
اگر یادداشت کردن یک مطلب زمان زیادی از شما می‌گرفت یا یادگیری آن در کنار سایر مطالب اثر بیشتری داشت، بهتر است زیر نکات مهم خط بکشید تا از سایر مفاهیم کتاب متمایز شوند.
-
مفاهیم یا فرمول‌هایی که شباهت زیادی به هم دارند را در کنار یکدیگر یادداشت کرده و تفاوت‌های آنها را بررسی کنید تا ماندگاری بیشتری در ذهن داشته باشد. با رعایت این چهار نکته قطعاً یک منبع مناسب برای جمع‌بندی در ایام عید به دست خواهید آورد.
کتاب کمک درسی برای رتبه برتر شدن کافی است؟
صادقانه پاسخ می‌دهیم؛ قطعاً نه! درست است که مبنای تمامی سؤالات آزمون‌های آزمایشی و امتحانات نهایی از کتاب درسی است، اما نکته‌های پنهانی وجود دارد که بدون وجود یک منبع کمک آموزشی، یادگیری آنها سخت می‌شود. البته در انتخاب کلاس‌های آنلاین و ویدئوهای آموزشی باید دقت زیادی به خرج دهید؛ زیرا عید فرصت طلایی برای جمع‌بندی و حتی جبران کم‌کاری هاست. پس با انتخاب منابعی جامع، مقرون به صرفه و کاربردی مانند بسته پرش معدل به سرعت از رقبای خود جلو بزنید؛ کافی است یکبار امتحان کنید.
تحلیل آزمون؛ دومین منبع مرور و جمع‌بندی
امیدواریم جزء آن دسته از دانش‌آموزان نباشید که پس از جلس? آزمون، دفترچ? سؤالات را به سطل زباله می‌اندازند و از خیر تحلیل آزمون می‌گذرند! در این صورت بهتر است امید چندان زیادی به موفقیت نداشته باشید. تحلیل آزمون از خود آزمون دادن مهم‌تر است و ریزبه‌ریز نقاط ضعف و قوت را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد. نکات حاصل از تحلیل آزمون به عنوان یکی از بهترین روش‌های جمع‌بندی دروس در عید محسوب می‌شوند. با نحو? تحلیل آزمون آشنا هستید؟ کافی است مراحل زیر را دنبال کنید:
-
بلافاصله پس از امتحان، تحلیل آزمون را شروع نکنید. استراحت داشته باشید و سپس سؤالات را بررسی کنید.
-
راه حل سؤالاتی که درست پاسخ دادید را چک کرده و نکات مهم آن را در دفترچ? تحلیل آزمون یادداشت کنید.
-
سؤالاتی که پاسخ ندادید را علامت بزنید، مجدداً حل کرده و جواب خود را با پاسخ‌نامه مقایسه کنید. از مبحث موردنظر چند تست بزنید و نکات آنها را هم در دفترچ? تحلیل آزمون بنویسید. این کار را برای سؤالاتی که غلط جواب دادید هم تکرار کنید.
به سؤالات رجوع کنید
سومین منبع پرکاربرد برای جمع‌بندی دروس در عید، استفاده از تست‌های آموزشی است. بسیاری از معلمان و مشاورین توصیه می‌کنند که حین حل سؤالات از کتاب‌های کمک‌درسی، کنار تست‌های مهم و نکته‌دار علامت بزنید تا در دور? جمع‌بندی مجدداً از آنها استفاده کنید. این تست‌ها منبع بسیار خوبی برای جمع‌بندی دروس محسوب می‌شوند. لازم نیست به صورت زمان‌دار آنها را حل کنید؛ صرفاً به دید تست‌های آموزشی به آنها نگاه کرده و نکات مهم را بنویسید.
5 اشتباه رایج دوران جمع‌بندی عید
هم? رتبه‌برترها معمولاً از رازهای موفقیت و نحو? جمع‌بندی دروس در عید صحبت می‌کنند. گاهی اوقات بیان کردن اشتباهات رایج مؤثرتر واقع می‌شود. در این بخش با اشتباهات رایج دوران جمع‌بندی کنکور آشنا می‌شوید که شما را از موفقیت دور می‌کنند؛ پس به هیچ عنوان آنها را انجام ندهید!
یک؛ مباحث جدید را مطالعه می‌کنید
بهتر است یک مثال بزنیم. فرض می‌کنیم از هفت فصل زیست‌شناسی، روی پنج فصل تسلط نسبی دارید. فرصت عید محدود است و دوست دارید که دو فصل باقی‌مانده را مطالعه کنید. به نظرتان چنین کاری منطقی است؟ قطعاً نه! اگر در ایام عید بتوانید روی پنج فصلی که خوانده‌اید تمرکز کنید و تسلط خود را به 100 برسانید، نتیج? بهتری می‌گیرید. اگر زمان اضافه داشتید نگاهی به فصل‌های باقی‌مانده بیندازید؛ هرچند که پیشنهاد ما عدم مطالع? دروس جدید است!
دو؛ خلاصه‌نویسی می‌کنید
همان‌طور که گفتیم، یکی از بهترین روش‌های جمع‌بندی دروس در عید، خلاصه‌نویسی است. اما هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد! خلاصه‌نویسی زمانی مؤثر بود که از ابتدای سال، با دقت و تمرکز تمام دروس را مطالعه و یادداشت‌برداری می‌کردید، نه الان که تنها چند هفته با کنکور و امتحانات نهایی فاصله دارید! برای حل تست و سؤالات متنوع تمرکز کنید و اگر واقعاً به خلاص? کتاب نیاز داشتید، می‌توانید از جدول‌های آماد? منابع کمک‌آموزشی استفاده کنید.
سه؛ سؤالات غیراستاندارد، آفت مرور و جمع‌بندی!
حتماً شما هم در کتاب‌های کمک‌آموزشی با تست‌های عجیب و غریب مواجه شده‌اید که فقط یک صفحه راه حل دارند؛ تازه اگر موفق شوید راه حل را پیدا کنید! می‌دانیم که چنین سؤالاتی در آزمون‌ها و کنکور مطرح نمی‌شوند و صرفاً وقت تلف کردن یا بازی فکری هستند. با این حال برخی از دانش‌آموزان بیشتر وقت خود را صرف حل سؤالات بسیار سخت می‌کنند که ارزش علمی بالایی ندارد. در صورتی که موفق به حل آنها نشوند، اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهند و فکر می‌کنند هیچ‌چیز بلد نیستند!
لطفاً از خیر سؤالات بسیار پیچیده بگذرید و زمان خود را هدر ندهید. سؤالات غیراستاندارد هیچ‌گاه در امتحانات مطرح نمی‌شوند. به جای آن، سؤالات پرتکرار و نکته‌دار را حل کرده و نکات مهم کتاب درسی را دوره کنید.
چهار؛ از آزمون شبیه‌سازی شده غافل می‌شوید
تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا این‌قدر تست و نمونه سؤال حل می‌کنیم؟ چه نیازی به کتاب‌های کمک‌آموزشی داریم؟ جواب احتمالی‌تان افزایش تسلط است، اما مرحله‌ای وجود دارد که علاوه بر افزایش تسلط، تکنیک‌های مدیریت آزمون را آموزش می‌دهد و آن چیزی نیست به‌جز آزمون آزمایشی.
آزمون‌های شبیه‌سازی شده محیط امتحان را تداعی کرده و شرایطی مشابه آزمون را ایجاد می‌کنند. طبیعی است که چنین شرایطی، درصدها و تسلط واقعی شما را نشان می‌دهند. با این حال برخی از دانش‌آموزان از خیر آزمون‌های آزمایشی گذشته و صرفاً به خلاصه‌نویسی و مطالع? کتاب روی می‌آورند و تصور می‌کنند زمان یا تسلط کافی برای آزمون‌های شبیه‌سازی شده را ندارند.
سؤالات پرتکرار و آزمون‌های آزمایشی از بهترین روش‌های مرور و جمع‌بندی برای دانش‌آموزان مسلط هستند و حل آنها برای افرادی که مطالع? چندانی نداشته‌اند توصیه نمی‌شود؛ چون علاوه بر اینکه بار علمی خاصی به آنها اضافه نمی‌کند، اعتمادبه‌نفس را کاهش می‌دهد.
پنج؛ کتاب جدید مبارک باشد!
می‌بینیم که به پیشنهاد دوستانتان، چندین منبع کمک آموزشی جدید در ایام عید خریده‌اید و انتظار دارید که صفر تا صد آنها را یاد بگیرید. آیا دوستانتان از شرایط درسی و میزان توانمندی‌های شما آگاه هستند؟ آیا کتابی که خریداری کرده‌اید برای مرور و جمع بندی مناسب است؟ پاسخ این سوالات تنها از یک مشاور حاذق بر میاد. بهتر است قبل از شرکت در کلاس‌های آموزشی یا خرید منابع جدید، با مشاورین خبره مشورت کنید. همچنین به دنبال منابعی باشید که در مدت زمان کوتاه عید، به پرش رتبه و معدل شما کمک کنند.
آشنایی با نحو? جمع‌بندی دروس در عید
حالا که با نکات و اشتباهات رایج در ایام جمع‌بندی نوروز آشنا شدید، بهتر است سراغ نحو? جمع‌بندی دروس در عید برویم. ایام عید زمان بسیار طلایی است تا از رقبای خود چندین قدم پیش بیفتید و نمره و درصدهای خود را ارتقا دهید. روش‌های جمع‌بندی دروس در عید اندکی با زمان‌های دیگر متفاوت است و به تمرکز و تلاش بیشتری نیاز دارد. روش‌های زیادی وجود دارد، تکنیک پومودورو در مدیریت زمان، فلش‌کارت، جعب? لایتنر و … مواردی از اینها هستند. برای آشنایی بیشتر تا انتها همراه ما باشید.
هدف و مسیر را مشخص کنید
اولین قدم برای انجام هر کاری، داشتن برنام? قابل اجرا و اهداف منطقی است. مطالعه در ایام عید هم از این قاعده مستثنی نبوده و باید طبق برنام? از پیش تعیین‌شده حرکت کرد. منظور از هدف منطقی چیست؟ یعنی اینکه شرایط رسیدن به آن وجود داشته باشد. طبیعتاً برنامه‌ای با 20 ساعت مطالع? روزانه چندان قابل اجرا نیست و در نهایت سبب خستگی می‌شود.
برای برنامه‌ریزی درسی در ایام نوروز موارد زیر را در نظر بگیرید:
-
اگر قبلاً 6 ساعت در روزهای تعطیل مطالعه می‌کردید، برنام? خود را طبق 8 ساعت مطالعه پیش ببرید نه بیشتر. ساعت مطالعاتی را پله‌به‌پله افزایش داده و توقعات فضایی نداشته باشید.
-
به هیچ عنوان دروس عمومی را دست کم نگیرید. بسیاری از دانش‌آموزان پس از ایام نوروز افت بسیار زیادی در دروس عمومی را تجربه می‌کنند. به یاد داشته باشید که جمع‌بندی دروس در ایام عید برای هم? مباحث است نه صرفاً دروس تخصصی!
-
برنام? خود را با هیچ‌کس مقایسه نکنید. هر فردی طبق توانمندی‌های خود درس می‌خواند. مقایسه با دیگران فقط شما را از اهدافتان دور کرده و انگیزه برای ادام? مسیر را کاهش می‌دهد.
رفع اشکال؛ کلید طلایی جمع‌بندی دروس
دانش‌آموزان در طول سال با چالش‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوند که زمان کافی برای حل آن ندارند. ایام عید بهترین دوره برای رفع اشکال است تا شما را به تسلط 100 درصدی در دروس موردنظر نزدیک‌تر کند. این دسته از سؤالات به شما نشان می‌دهند که دقیقاً در چه مواردی ضعف دارید. بهتر است تست‌هایی را که قبلاً اشتباه پاسخ دادید را مجدداً حل کنید و نکات مهم آن را بنویسید. در صورت لزوم نیز چند سؤال از مبحث مشابه آن حل کنید تا نکت? جدیدی باقی نماند.
نقاط قوت و ضعف را بررسی کنید
دانش‌آموزی نیست که در هم? درس‌ها و مباحث عالی باشد؛ واقعاً کم پیش می‌آید! هم? ما یک سری نقاط ضعف و قوت دارید که هر چه زودتر باید آنها را بررسی کنیم. روی نقاط قوت و ضعف خود تمرکز کرده و با حل سؤالات فراوان مهارت خود را افزایش دهید. اگر تکرار و تمرین زیاد برای نقاط ضعفتان مؤثر واقع نشد، بهتر است مبحث موردنظر را کنار بگذارید. باز هم تکرار می‌کنیم؛ پس از تکرار و تمرین فراوان! اگر از ابتدای کار حذف مطلب کنید، حتی از پس سؤالات بسیار ساده که در امتحانات مطرح می‌شوند هم بر نمی‌آیید.
مرور، مرور و مرور!
خواندن مطالب جدید در ایام نوروز توسط معمولا توصیه نمی‌شود. در موارد خاص، مثلا اگر هیچ مطالعه‌ای نداشته باشید به شما پیشنهاد می‌شود که از همین حالا شروع کنید؛ در غیر اینصورت خواندن مباحث جدید در نوروز چندان منطقی نیست. شاید از خود بپرسید دلیل این توصیه را بپرسید.
اول اینکه مطالب جدید معمولا حجم زیادی دارند و زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهند. دوم اینکه با توجه به سیستم حافظه مغز که در ابتدای کار مطرح کردیم، باید تکرار و تمرین بسیار زیادی داشته باشید تا مطالب را یاد بگیرید. چه بهتر که زمان ارزشمند را بر محتوای خوانده شده و نقاط قوتتان صرف کنید! لازم نیست که خیلی وسواس‌گونه مطالعه کنید. با توجه به حد تسلط و تعداد دفعاتی که قبلا درس خوانده‌اید، مجددا دوره و جمع بندی را آغاز کنید.
البته برای دانش‌آموزان کوشا همیشه استثنا و فرصت وجود دارد. وجود تعدادی از ویدئوهای آموزشی و کتاب‌های کمک درسی باعث شده تا برخی از دانش‌آموزان در مدت زمان کوتاه ایام نوروز، پرش شگفت‌انگیزی در درصد و نمرات خود مشاهده کنند؛ حتی با وجود اینکه از ابتدای سال مطالعه خاصی هم نداشتند. چنین کاری تنها از بسته معلم خصوصی پرش بر می‌آید!
مباحث طلایی را حتماً بخوانید
فرصت کوتاه باقی‌مانده تا کنکور و امتحانات نهایی به ما اجازه نمی‌دهد تا وقت گرانبها را صرف مباحث کم‌اهمیت کنیم. البته هم? مطالب کتاب درسی باارزش هستند و باید مطالعه شوند؛ منظور بخش‌هایی از کتاب است که نمر? بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند. پس بهتر است قبل از شروع مطالعه حتماً نگاهی به بودجه‌بندی امتحانات نهایی و کنکور داشته باشیم و مباحث طلایی را شناسایی کنیم.
البته تعدادی از مطالب همیشه اهمیت بالایی در امتحانات داشته‌اند؛ به طور مثال نمی‌توان از فصل‌های مثلثات، حد، مشتق و تابع در ریاضی گذشت؛ چون بیشتر سؤالات به آنها مربوط می‌شوند. از مطالع? مطالب دشواری که نمی‌توانید بر آنها حتی تسلط نسبی پیدا کنید صرف‌نظر کرده و زمان خود را صرف سایر مباحث کنید.
تنظیم وقت و مدیریت زمان
می‌دانیم که زمان ایام عید برای مطالع? این حجم از مطالب درسی اصلاً کافی نیست؛ اما فرصت بسیار خوبی برای مرور و جمع‌بندی دروس محسوب می‌شود. پس بهتر است که حداکثر استفاده را از زمان خود داشته باشیم. برای اینکه تمرکزتان در طول مطالعه حفظ شده و خسته نشوید، از تکنیک‌های مدیریت زمان استفاده کنید که مهم‌ترین آن پومودورو است. پومودورو ساعت مطالعاتی شما را به بازه‌های نیم ساعته تبدیل می‌کند. پس از نیم ساعت بین 5 تا 10 دقیقه استراحت کرده و مطالعه را از سر می‌گیرید. بین 3 الی 5 بار این کار را انجام داده و در نهایت 30 دقیقه استراحت می‌کنید. کافی است امتحان کنید تا معجز? پومودورو را ببینید.